Negocjacje w sprawie wieloletnich ram finansowych
Oczekuje się, że zbliżające się negocjacje dotyczące wieloletnich ram finansowych (WRF) będą długie i wymagające. Jeszcze przed oficjalnym rozpoczęciem zostały one przełożone na jesień 2025 r., głównie ze względu na opóźnienia spowodowane przełożeniem wyborów w Niemczech. Trudności w negocjacjach wynikają z wielu obszarów wymagających finansowania (migracje, obrona, spójność, zmiany klimatyczne, kryzys energetyczny, rolnictwo i inne), a ich rezultat będzie kluczowy dla kształtowania otoczenia finansowego Unii Europejskiej w nadchodzących latach.

Przyszły budżet Unii Europejskiej
Nowy budżet UE powinien być bardziej ukierunkowany, elastyczniejszy, prostszy i skuteczniejszy. Odzwierciedla to dążenie do uproszczonej i efektywnej strategii finansowej, nastawionej na zaspokajanie aktualnych potrzeb Unii. Jednocześnie, biorąc pod uwagę liczbę dziedzin wymagających wsparcia oraz fakt, że w latach 2021–2027 budżet był niemal dwukrotnie większy ze względu na kryzys wywołany pandemią koronawirusa, wielu spodziewa się, że i tym razem będzie on obszerny (prawdopodobnie większy niż środki na spójność). Prowadzone są również dyskusje na temat wprowadzenia nowych zasobów własnych (np. dodatkowych podatków od plastiku czy zwiększenia odsetka krajowo pobieranego VAT-u przekazywanego do budżetu centralnego) w celu finansowania wspólnych priorytetów.

Kluczowe priorytety i kontynuacja regulacji
Ze względu na geostrategiczne znaczenie, planowane jest dalsze rozszerzenie UE na Ukrainę oraz kraje Bałkanów Zachodnich. Proces ten podkreśla wagę praworządności, ale nie przewiduje przyspieszonego wejścia do UE bez odpowiedniego przygotowania. Europejski Zielony Ład ma zostać przekształcony w „Plan czystego przemysłu” z ambitnym celem redukcji emisji CO2 o 90% do 2040 roku. Podkreśla to zaangażowanie UE w walkę ze zmianami klimatu poprzez istotne reformy przemysłowe. Wspomina się przy tym o wielu nowych strategiach i regulacjach, co niestety oznacza kontynuację polityki nadmiernej regulacji. Niemniej jednak, zdając sobie z tego sprawę, Komisja Europejska zamierza powołać nowego wiceprzewodniczącego ds. wdrażania, uproszczeń i relacji międzyinstytucjonalnych. Jego zadania obejmą m.in. testowanie odporności na obciążenia całego dorobku prawnego UE, aby zapewnić skuteczne wdrożenie przepisów i sprawną współpracę między instytucjami.

Nowe fundusze UE
Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności uznano za duży sukces, ponieważ powstał szybko, był prostszy we wdrażaniu, zakładał reformy oraz opierał się na centrach krajowych (a nie regionalnych). W przyszłości komponent reform, warunkowość finansowania oraz podkreślenie roli poziomu krajowego w planowaniu środków będą stanowić kluczowy element polityki spójności UE. Rozważa się nawet rezygnację z poziomu regionalnych programów operacyjnych na rzecz uproszczenia w postaci 28 polityk krajowych (zamiast programów). Zamiast wielu niewielkich programów centralnych pojawiają się pomysły stworzenia jednego, ogromnego Funduszu na rzecz konkurencyjności, który zastąpiłby te mniejsze i zróżnicowane inicjatywy. Główny nacisk zostanie położony na przezwyciężenie niskiej konkurencyjności UE, która stanowi coraz bardziej widoczny problem „starej Europy” (wzrost PKB w latach 2002–2023 wyniósł średnio 8,3% dla Chin, 2,0% dla USA i 1,4% dla UE). Dodatkowo, od początku 2025 r. uruchomione zostaną nowe tematy IPCEI (ważne projekty o znaczeniu wspólnotowym), ze znacznie uproszczonymi i przyspieszonymi zasadami, co dodatkowo wzmocni innowacyjność i konkurencyjność w obrębie UE. Wprowadzona zostanie także nowa kategoria tzw. „małych wielkich przedsiębiorstw”.